Doğumu izleyen ilk yılların, insanın daha sonraki yaşamına uzanan çok önemli rolü vardır. Bu nedenle, anne, bebeğinin büyüyüp gelişmesinde yeterli desteği sağlayabilmek için, onu doğumdan başlayarak iyi tanımak zorundadır. Okul öncesi dönem; gelişmenin oldukça hızlı oluşuyla belirlenir.
0-1 YAŞ:
İlk bir yılda çocuğun uyku, yemek, temizlik gibi genel yaşamsal etkinliklerinin düzene girmesi söz konusudur. İlk üç ayda çocuk her türlü gereksiniminin karşılanması için yetişkin yardımına ve ilgisine ihtiyaç duyar. Bu dönemde çocuğun genel yaşamsal etkinliklerinin ritmini keşfetmek, onun daha sonra kazanacağı öz bakım becerilerinin düzenini oluşturmak açısından son derece önemlidir.
6 Aylık Bebek; hem ilgi bekler, hem de çevresine ilgi gösterir. Beden kontrolünde ilerleme kaydetmiştir, destekle oturabilir. Renkli ve hareketli nesnelere ilgi gösterir, onları tutmaktan ve atmaktan hoşlanır. Tanıdık ve tanımadıklarını ayırır ve onlara farklı tepkiler verir.
9 Aylık Bebek; Emekler, eşyalara tutunup ayağa kalkar. Bu nedenle çocuğun hareket alanı gözden geçirilmeli ve tehlikeli unsurlardan (sivri uçlu eşyalar, priz, soba, şömine) arındırılmalıdır. Bardağını ve kaşığını tutup ağzına götürebilir. Bu gelişme, eğer düzenli olarak desteklenirse, 12 ay civarında kendi kendini besleme davranışına dönüşecektir Birinci yaş sonuna doğru yürüme başlar. Rahatça yürüme olanağı bulan çocuklar meraklarını daha kolay giderecek, bu da onların zihinsel, sosyal ve duygusal gelişimlerine olumlu katkıda bulunacaktır. Bu dönemde duydukları sesleri taklit eder, anlamı olmayan pek çok ses çıkarır. Çıkarabildiğinden daha çok kelimeyi anlar.
2 YAŞ:
• Koşma, sıçrama, geri geri yürüme, merdiven çıkma gibi hareket becerileri geliştirir.
• İtme, çekme, dengede durma, ve eşya tutma becerilerinde ustalık kazanmıştır.
• Kendi kendine yemek yemeye, yürümeye, bebek arabasını itmeye heveslidir,
• Hareketlidir, (bir yerden başka bir yere hızla geçer ) ve dikkati kısa sürelidir. (Bir nesneden kısa sürede başka bir nesneye yönelir.)
• Oyuncaklara ilgisi çevresini tanıma kaynaklı olduğu için, onlarla çok az oynayıp, gündelik yaşamda kullandığımız eşyalarla daha çok ilgilenir. Boş kutular, iç içe geçen halkalar, renkli küpler, yastıklar, yumuşak hayvanlar ilgi duyabileceği oyuncaklardır.
• Henüz görme ve hareket alanındaki diğer çocuklarla sürekli oyun oynayamaz. Daha çok anne ve babasıyla birlikte olmayı tercih eder.
• Böbrek ve bağırsak kontrolü yavaş yavaş kazanılmaya başlamıştır. Kimi kez kazalar olabilir.
• Dış dünyada gördüğü her şeye ilgi duyar, yapmak istedikleri engellenince kırıklığa uğrar. Bunu ağlama ve tepinme davranışları ile gösterir. özellikle 2 yaşın ortalarında bu tepkiler daha çok görülür. Bu dönemde yetişkin cezalandırıcı bir tavır takınırsa, çocuk isteklerini yaptırmak için olumsuz ifadeler kullanmayı öğrenir. Bu, ileride inatçılık davranışına dönüşebilir.
3 YAŞ:
• Üç yaş çocuğu yürümeyi, konuşmayı başarmış, yaşıtlarına kısa süreli olsa da ilgi göstererek onlarla oynayan bir bireydir.
• Aile sofrasında yer alabilecek kadar, kendi başına yemek yiyebilir.
• Konuşmaktan ve soru sormaktan hoşlanır. Dili kullanma yetisi oldukça gelişmiştir.
• Basit ve çok uzun olmayan öyküler dinlemeyi, basit şarkıları tekrarlamayı sever, resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır.
• Oldukça ben merkezcidir, ancak bazı kuralları , paylaşmayı, sabırlı olmayı öğrenmeye başlamıştır. Bunların pekişmesi için zamana ve yaşıtlarıyla birlikte olmaya ihtiyacı vardır.
• Hareketli, neşeli ve canlıdır. Rahatça yürür, koşar, kendi kıyafetlerini giyip çıkarabilir.
• Yetişkin davranışlarını taklit eder, gerçek nesnelerle (top, çekiç, düğme, resimli kart vb) oynayıp, gruplara ayırmaktan zevk alır. 4 YAŞ:
• Bu yaş çocuğu kendi kendine hareket eder, soru sorar (Ne? Nerede?Niçin?Nasıl?), seçim yapar, kendisi hakkında bilgiler verebilir.
• El ve parmaklarını ustalıkla kullanır, kalem, fırça ve makası başarıyla tutar
• Başka çocuklarla birlikte olmaktan daha fazla zevk alır. Yetişkinlerle olumlu ilişkiler kuran çocuklar, benzeri ilişkileri yaşıtlarıyla da kurar.
• Hayal ürünü öyküler anlatmaktan hoşlanır. Bilişsel gelişim sürecinde gerçekle gerçek olmayan sınırı arasında gezinmektedir ve bu, geçici bir durumdur.
• Yetişkin davranışlarını gözler, örnek alır. Zamanla bunları kendi davranışları olarak benimseyecektir. Bu nedenle yetişkinlerin çocuklar için sevgi dolu, sakin, yardımsever ve sorumluluk sahibi örnekler oluşturması çok önemlidir.
5 YAŞ:
• Duygularını kontrol edebilir, sabırlıdır.
• Evde küçük görevler alabilir, yetişkinlere istekle yardım eder.
• Küçük yaşıt gruplarıyla oyunlar oynar. Kuralları anlama ve uygulama, grup üyesi olarak davranma anlamında daha sosyalleşmiştir.
• Kitaplara ve sayılara ilgisi artmıştır. Renkli boyalarla resim yapmaktan hoşlanır.
• Giyinmek, yemek yemek, saç taramakta ustalaşmıştır. Ayakkabısını giymek, basit tokaları takmak, (biraz çabayla) düğmelerini iliklemek başarabildiği özbakım becerilerindendir.
• Duygusal yönden oldukça dengeli görünür, ancak zaman zaman nedenini anlatamadığı korkulara kapılır. Böylesi durumlarda onu sakinleştirmek ve bunun, gelişimsel sürecin birlikte atlatılması gereken bir parçası olduğunu akılda tutmak gerekir.
6 YAŞ:
• Okul öncesi dönemin sonu ile, ilköğretimin başlangıcına rastlayan kritik bir dönemdir. Hareketlilik ve uyumsuzluk görülür. Süt dişleri değişir, bulaşıcı hastalıklara karşı duyarlılığı artar.
• Yeni deneyimler kazanmaya isteklidir, ancak yetişkinin de yakınında olmasını ister.
• Duyduğu öykülerden, izlediği filmlerden etkilenir.
• Sık sık, "Neden?" ve "Doğru mu?" sorularını sorar.
• Mantıklı, realist ve öğrenmeye isteklidir.
• Öğretmen ve arkadaşlarının, çocuğun gündelik yaşamındaki rolü artmıştır. Yalnız başına oynamaktan hoşlanmaz, oyun grubu genişlemiştir.
• Değişken bir yapıya sahiptir. Evdeki ve okuldaki davranışları bazen birbirinden farklı olabilir.